ဓာတ္တိုးကိန္း

Calculation of Oxidation Number

ဓာတုဓာတ္ျပဳျခင္းမ်ား၊ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားႏွင့္ ျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို မွန္ကန္စြာ ေရးတတ္ေစရန္ ျဒပ္စင္မ်ားနဲ႕ Radicals မ်ား၏ ဓာတ္တိုးကိန္းမ်ားကို သိရွိလုိအပ္သည္။ အလြယ္မွတ္မိႏုိင္ေစရန္ ကဗ်ာျဖင့္ေရးသားထားေသာ ဓာတ္တိုးကိန္းမ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ ဓာတ္တိုုးကိန္းမ်ား အျဖစ္ေဖာ္ျပလွ်င္ +, - သေကၤတ မ်ားကို ကိန္းဂဏန္းမ်ားေရွ႕တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပၿပီး၊ အုိင္းယြန္းမ်ား အျဖစ္ေဖာ္ျပလွ်င္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား ေနာက္မွ ေရးသားေဖာ္ျပရသည္။

၁။ ဖလို၊ ကလို၊ ဘရို၊ ဟိုက္ျဒိဳ၊ အုိင္၊ ပို၊ ေဆးဗား၊ ဆို ..... ၀မ္း
ဇင့္၊ မ၊ ေအာက္၊ ကယ္၊ ေဘ၊ ..... တူးပါ
ဘို၊ လူ ..... သရီး ယူပါ။

Fluorine ဖလို F^-1
Chlorine ကလို CL^-1
Bromine ဘရို Br^-1
Hydrogen ဟိုက္ျဒိဳ H^+1,-1
Iodine အိုင္ I^-1
Potassium ပို K⁺¹
Silver ေဆးဗား Ag⁺¹
Sodium ဆို ... ၀မ္း။ Na⁺¹
Zinc ဇင့္ Zn⁺²
Magnesium မ Mg⁺²
Oxygen ေအာက္ O^-2
Calcium ကယ္ Ca⁺²
Barium ေဘ ... တူးပါ။ Ba⁺²
Boron ဘို B⁺³
Aluminium လူ ... သရီးယူပါ။ Al⁺³

၂။ မင္း၊ ဆာ၊ လက္၊ တင္၊ ကာ ..... တူး၊ ဖိုး။
ေကာ၊ မာ ..... ၀မ္း၊ တူးပါ။
အုိင္းယြန္း ..... တူး၊ သရီး။
ေဖာ့ ..... သရီး၊ ဖုိက္။
ႏိုက္ၾတိဳ ..... ၀မ္း to ဖိုက္။

Manganese မင္း Mn^+2,+4
Sulphur ဆာ     S^+2,+4
Lead လက္ Pb^+2,+4
Tin တင္ Sn^+2,+4
Carbon ကာ ... တူး၊ ဖိုး။ C^+2,+4
Cupper ေကာ C^+1,+2
Mercury မာ ... ၀မ္း၊ တူူးပါ။ Hg^+1,+2
Iron အိုင္းယြန္း တူး၊ သရီး။ Fe^+2,+3
Phosphorus ေဖာ့ သရီး၊ ဖိုက္။ P^+3,+5
Nitrogen ႏိုက္ၾတိဳ ၀မ္း၊ to ဖိုက္။ N^{+1,+2,+3,+4,+5}

၃။ အမိုနီယမ္၊ ဟိုက္ေျဒာဆုိက္၊ ႏိုက္ၾတိက္၊ ႏုိက္ၾတိတ္ ..... ၀မ္း။
ဆာဖိုက္၊ ဆာဖိတ္၊ ကာဗြန္နိတ္္ ..... တူး။
ေဖာ့စ္ဖိုက္၊ ေဖာ့စ္ဖိတ္ ..... သရီး။

Ammonium အမိုနီယမ္ NH₄⁺
Hydroxide ဟုိက္ေျဒာဆိုက္ OH^-
Nitrite ႏုိက္ၾတိက္ NO₂^-
Nitrate ႏုိက္ၾတိတ္... ၀မ္း။ NO₃^-
Sulphite ဆာဖိုက္ SO₃^2-
Sulphate ဆာဖိတ္ SO₄^2-
Carbonate ကာဗြန္နိတ္ ... တူး။ CO₃^2-
Phosphite ေဖာ့စ္ဖိုက္ PO₃^3-
Phosphate ေဖာ့စ္ဖိတ္ ... သရီး။ PO₄^3-