အသားဓာတ္

ဒီတစ္ခါ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခႏၶာကိုယ္ တည္ေဆာက္ပံုေတြမွာ တစ္ခန္းကဏၭ ကပါ၀င္တဲ့ ပရိုတန္းေခၚ အသားဓာတ္ အေၾကာင္းေလးပါ။ ခႏၶာတည္ေဆာက္မႈ႕အတြတ္ အဓိက လိုအပ္ေသာ အသားဓာတ္ကို ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အသားအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ငါး၊ ဥမ်ား၊ အသည္း၊ ႏုိ႕ စသည္စားသံုးျခင္းျဖင့္ ရရွိသည္။ ယခုအခါ ရဟန္းရွင္ လူအခ်ဳိ႕တုိ႔သည္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သက္သတ္လြတ္စားသုံးေနၾကသည္။ ေဆးပညာရွင္မ်ား အပါအ၀င္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သက္သတ္လြတ္စားျခင္းသည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေၾကာင္းကုိ သိျမင္လာၾကၿပီျဖစ္သည္။ ဥပုသ္သီတင္းသီလ ေစာင့္ထိန္းသူမ်ားသည္ သက္သတ္လြတ္စားသုံးေလ့ရွိၾက၏။ အခ်ဳိ႕မွာ ဥပုသ္မေစာင့္ေစကာမူ မိမိတုိ႔ ယုံၾကည္မႈအရ အခါအားေလ်ာ္စြာ သုိ႔မဟုတ္ အစဥ္အၿမဲ သက္သတ္လြတ္စား ေနၾကသူမ်ား လည္းရွိ၏။ အခ်ဳိ႕ကလည္း မိမိက်န္းမာေရးအတြက္ အသားငါး ကုိေရွာင္ၿပီး သက္သတ္လြတ္စားေလ့ရွိၾကပါသည္။ 

အာဟာရရႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္သီ၀လံမ်ား သည္ ေရာဂါကာကြယ္ေစေသာ အစား အစာအုပ္စုတြင္ ပါ၀င္၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္သီး၀လံတုိ႔တြင္ ပါ၀င္ေသာ ဗီတာမင္ေအ၊ ဗီတာမင္စီႏွင့္ ဗီတာမင္အီး ဓာတ္မ်ားသည္ ကင္ဆာအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ကာကြယ္ႏုိင္၏။ သံဓာတ္ႏွင့္ ထုံးဓာတ္စေသာ သတၱဳဓာတ္မ်ားကုိလည္း ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားမွ ရႏုိင္၏။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားစားလွ်င္ လူတုိ႔တြင္ ဖ်တ္လတ္လန္းဆန္းၿပီး ဥာဏ္ရႊင္ေစႏုိင္၏။ အသားအရည္စုိျပည္ ႏုိင္၏။ လူကုိ ႏုပ်ဳိၿပီး အသက္ရွည္ ေစႏုိင္၏။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္သီး၀လံမ်ားတြင္အမွ်င္ဓာတ္ႏွင့္ ေရတုိ႔ ပါ၀င္ၾကသျဖင့္ ယင္းတုိ႔စားျခင္းအားျဖင့္ ဆီး၊ ၀မ္းမွန္ေစပါသည္။ ဤသုိ႔အားျဖင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားမ်ားစားေပးပါက ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ အူမႀကီးကင္ဆာႏွင့္ လိပ္ေခါင္းေရာဂါမ်ားကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။ အမွ်င္ဓာတ္သည္ ကုိလက္စထေရာ ေခၚ အဆီဓာတ္ကုိ ေလ်ာ့နည္းေစႏုိင္၏။ သက္သတ္လြတ္စားသူမ်ား သည္ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါမွ ကင္းေ၀းေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ အမွ်င္ဓာတ္သည္ ေသြးထဲမွ သၾကားဓာတ္ကုိ အတက္ ေႏွးေစႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အင္ဆူလင့္ထုိးေဆး မလုိေသာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္မွာ အတြက္ ဟင္းဦးဟင္းရြက္မ်ား ျပည့္ျပည့္စုံစုံမွ်မွ် စားတတ္လွ်င္ ပရုိတင္းဓာတ္ကုိလည္း ျပည့္ျပည့္၀၀ရႏုိင္ပါသည္။ ဥပမာ – ပဲမ်ဳိးစုံကုိစားလွ်င္ ပရုိတင္းဓာတ္မ်ားရႏုိင္ပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သက္သတ္လြတ္ဟင္းမ်ားတြင္  ပဲကို အသုံးအစားမ်ားသည္ကုိ ေတြ႕ၾကရ၏။ ပဲသည္ ေစ်းလည္းသက္သာ၍ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူရရွိႏုိင္သည့္အျပင္ အာဟာရဓာတ္ၾကြယ္၀ေသာ သက္သက္လြတ္အစာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳိ႕က ပဲကုိ ဆင္းရဲသားအမဲဟု ေခၚစမွတ္ျပဳတတ္ၾကပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ အမဲသားႏွင့္ ပဲသည္ တူညီေသာ အသားဓာတ္တန္ဖုိးကုိ ေပးစြမ္းႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ပဲတြင္ အသားဓာတ္ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပါ၍ အဆီဓာတ္လည္း ပဲအစားအစာ အလုိက္ ပါ၀င္ပါသည္။

 အသားဓာတ္သည္ အမိုင္ႏုိအက္စစ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ ေပါင္စပ္ပါ၀င္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အမိုင္ႏုိအက္စစ္သည္ ေအာ္ဂဲနစ္ျဒပ္ေပါင္း ျဖစ္သည္။ အမိုႏုိအက္စစ္ တည္ေဆာက္ပံုေတြမွာ အမိုင္ႏုိအုပ္စု ( Amino Group, -NH₂ )၊ ႏွင့္ ကာေဘာက္စလစ္ အုပ္စု ( Carboxylic Acid , -COOH ) အဓိက ပါ၀င္ပါတယ္။R- သည္  Side Chain ( Carbon-Hydrogen ဆက္တန္း ) ကိုရည္ညြန္းတာပါ။

ထိုအမိုႏိုအုပ္စု ( -NH₂ ) ႏွင့္ ကာေဘာက္ဇိုင္ အုပ္စု ( -COOH ) တို႕ရဲ႕ တည္ေနရာ ေပၚမူတည္ၿပီး အယ္လ္ဖာ၊ ဘီတာ၊ ဂမ္မာ အမိုႏုိအက္စစ္မ်ား အျဖစ္ ခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။ ဂရိသေကၤတ အယ္လ္ဖာ၊ ဘီတာ၊ ဂမ္မာဟာ ကာေဘာက္ဇိုင္ အုပ္စုမွ ကာဗြန္ အက္တမ္၏ အကြာအေ၀းကို လုိက္ၿပီး၊ ျခားနားပါတယ္။ အပင္ႏွင့္ သတၱ၀ါ ေတြမွာအယ္ဖာ အမုိင္ႏုိ အက္စစ္ တစ္မ်ိဳးသာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ ပရိုတိန္း တည္ေဆာက္ပံုေတြမွာေတာ့ အယ္ဖာ အမိုင္ႏုိ အက္စစ္မ်ားမွ အမ်ိဳးႏွစ္ဆယ္သာ ပါ၀င္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

အမိုင္ႏုိ အက္စစ္ ကို Essential Amino Acid ႏွင့္ Non-Essential Amino Acid ဟူ၍ ခြဲျခားႏုိင္သည္။ Essential Amino Acid ဟာ ပရိုတိန္း ဓာတ္ပါ၀င္ေသာ အစားအစားမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္တြင္းအဂၤါမ်ားမွ အျခားေသာ အမိုင္ႏုိ အက္စစ္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္၍ လည္းေကာင္း ရရွိပါတယ္။ Non-Essential အမိုႏုိ အက္စစ္ကို ကိုယ္တြင္းအဂၤါမ်ားမွ ထုတ္လုပ္မေပးႏုိင္ပါဘူး၊ ပရိုတိန္းဓာတ္ ပါ၀င္တဲ့ အစားအစာမ်ားစားမွ သာလွ်င္ ရရွိႏုူိင္ပါတယ္။

အမိုင္ႏုိအက္စစ္တုိင္း မွာအယ္လ္ဖာ ကာဗြန္အက္တမ္ဟာ မ်ိဳးမတူတဲ့ အုပ္စု ေလးခုကို တြဲစပ္ထားေသာေၾကာင့္၊ စတီရီယို အုိက္ဆိုမာ ( Stereoisomer ) ႏွစ္မ်ိဳး အေနျဖင့္ တည္ရွိႏုိင္ၾကပါတယ္။ ၄င္းတို႕မွာ အယ္လ္အမိုင္ႏုိ အက္စစ္ ( L-Aminoacid ) နွင့္ ဒီအမိုင္ႏုိ အက္စစ္ ( D-Aminoacid ) တို႕ပါပဲ။ သက္ရွိမ်ားရဲ႕ ပရိုတိန္းတည္ေဆာက္ပံုေတြမွာေတာ့  L-aminoacid တစ္မ်ိဳးသာ ပါရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

အမိုင္ႏို အက္စစ္မ်ားဟာ ပံုေဆာင္ခဲ အရာ၀တၳဳမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ ေရမွာ ေကာင္းစြာ ေပ်ာ္၀င္ပါတယ္။ ေအာ္ဂဲနစ္ေပ်ာ္ရည္ မ်ားမွာေတာ့ အနည္းငယ္သာ ေပ်ာ္၀င္တာကို ေတြရပါတယ္။ ေရမွာ ေပ်ာ္၀င္ေနတဲ့ အမိုင္ႏုိ အက္စစ္မ်ားဟာ လွ်ပ္စစ္ စီးဆင္းႏုိင္ၾကပါတယ္။ အမိုႏုိအက္စစ္ အမ်ားစုကေတာ့ ခ်ိဳတဲ့ အရသာရွိၾကပါတယ္။

အမိုင္ႏိုအက္စစ္မ်ားကေတာ့ အက္စစ္ ဂုဏ္သတၱိႏွင့္၊ ေဘ့စ္ ဂုဏ္သတၱိ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိေသာ အမ္ဖိုတာရစ္ ( amphoteric - ဒြိဂုဏ္ ) ေအာ္ဂဲနစ္ တည္ေဆာက္ပံုမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အက္စစ္ဂုဏ္သတၱိကေတာ့ ကာေဘာက္ဇုိင္ အုပ္စု ( -COOH ) မွျဖစ္ၿပီး၊ ေဘ့စ္ဂုဏ္သတၱိက အမိုင္ႏုိ အုပ္စု ( -NH₂ ) မွ ျဖစ္ပါတယ္။ အမိုင္ႏုိအက္စစ္၏ အေရးပါဆံုးေသာ ဂုဏ္သတၱိကေတာ့ ေရဖယ္ထုတ္ၿပီး၊ Peptide စည္းမ်ား ျဖစ္ျခင္းပါပဲ။ Peptide စည္းမ်ားဟာ ႏွစ္ခုသို႕မဟုတ္ ႏွစ္ခုထပ္ပိုတဲ့ အမိုင္ႏုိအက္စစ္မ်ား ေပါင္းစပ္ၿပီး၊ ေရဖယ္ ထုတ္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ ပရိုတိန္းဓာတ္သည္ အယ္လ္ဖာ အမိုင္ႏုိအက္စစ္ ေျမာက္မ်ားစြာ ေပါင္းစပ္ ဖြဲစည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္ဆုိရလွ်င္ စနစ္တက်ႏွင့္ အာဟာရဓာတ္ မွ်မွ်တတ ပါ၀င္ေအာင္ စားတတ္ရန္သာ လုိအပ္ပါသည္။ အသားငါးစားျခင္းထက္ သက္သတ္လြတ္စာျခင္းက လူတုိ႔အတြက္ က်န္းမာေရးအတြက္ ပုိမုိအက်ဳိးျပဳပါသည္။ ယခုအခါ ကမၻာေပၚတြင္ အသက္အရွည္ဆုံး လူမ်ဳိးျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္ လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ငါးကလြဲ၍ အသားစားနည္းၾကေၾကာင္း သိရပါသည္။ အေရွ႕တုိင္းႏုိင္ငံမ်ားတြင္ သက္သတ္လြတ္စားျခင္းသည္ ေရွးေခတ္ ကတည္းက ရွိခဲ့ေသာ အေလ့အက်င့္တစ္ရပ္ျဖစ္၍ သက္သတ္လြတ္စားသူမ်ားသည္ စိတ္ခ်မ္းသာၿပီး ကုိယ္က်န္းမာႏုိင္ေၾကာင္း၊ အသက္ရွည္ႏုိင္ေၾကာင္း အေရွ႕တုိင္း ေဆးက်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္ကုိ ဖတ္႐ႈမွတ္သားရပါသည္။