ေရနံ

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္းေပါင္း ၄၀၀ အထက္မွ စတင္ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ ေရနံသည္ အဓိကက်ေသာ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ သမိုင္းမတင္မီ ေခတ္ကာလမွ ေရေနသတၱ၀ါမ်ား ေသေၾကၿပီး၊ ရြံ႕ညြန္မ်ား အထက္ထက္ ဖံုးလႊမ္းသြားသည္။ ေနာင္ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္လာေသာအခါ ျမင့္မားေသာ အပူခ်ိန္၊ ဖိအားႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားမ်ား၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ႕မ်ားေၾကာင့္ ေရနံစိမ္းႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ သက္ရွိရုပ္ၾကြင္းမ်ား ျပိဳကြဲၿပီး၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဟိုက္ျဒိဳကာဗြန္မ်ားသည္ ရြံ႕ညြန္မ်ား၏ ဖိအားေၾကာင့္ ေရွးလေက်ာက္ ( Shale ) မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ ေျမလႊာလႈပ္ရွားမႈ႕မ်ားနွင့္ ဖိအားေၾကာင့္ Shale ေက်ာက္မ်ားသည္ ပိုၿပီးမာေက်ာလာၿပီး၊ ေရနံစိမ္းႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ညွစ္ထုတ္သလို ျဖစ္ၿပီး၊ အေပၚသို႕ ေရြ႕လ်ားလာသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကမာၻေျမလႊာ အေပၚယံသို႕ ေရာက္ရွိသြားၿပီး၊ အမ်ားစုသည္ မစိမ့္ထြတ္ႏုိင္ေသာ ေက်ာက္လႊာႏွစ္ခုၾကား ပိတ္မိကာ ေရနံႏွင့္ ဓာတ္ေငြ႕သိုက္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ေရနံသိုက္မ်ားတြင္ ေရနံခ်ည္း ရွိေနတတ္ျခင္းမဟုတ္ပဲ၊ ေရျမွပ္တြင္ ေရစိမ့္၀င္ေနသကဲ့သို႕ သဲေက်ာက္၊ ထံုးေက်ာက္စတဲ့ ေက်ာက္ပြမ်ား အတြင္း ရွိေနတတ္ျခင္းျဖစ္သည္။

ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕သိုက္မ်ား ရွာေဖြရန္ ျဂိဳလ္တုစေလာင္းမ်ားမွ ေျမျပင္အေနအထားႏွင့္ ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား ရွာေဖြစုေဆာင္းသည္။ ေျမဆြဲအားႏွင့္ သံလိုက္စက္ကြင္း ေျပာင္းလဲျခင္းမွ သဲလြန္စရရွိႏုိင္သည္။ ေနာက္ဆံုး ငလွ်င္တုိင္းတာေရး ( Seismic Survey ) ကဲ့သို႕ေသာ စမ္းသပ္မႈ႕မ်ားကို ကမ္းလြန္ႏွင့္ ကုန္းေျမႏွစ္ခုတြင္ ျပဳလုပ္သည္။ ေပါက္ကြဲမႈ႕အေသးစား ငလွ်င္တုမ်ားႏွင့္ ကမ္းလြန္တြင္ ဖိအားေပး ေလေသနတ္မ်ား အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ျပန္လာမယ့္ Shock wave မ်ားကို ခ်ိန္ကိုက္ဖမ္းယူျခင္း ( tracking and timing ) ျဖင့္စမ္းသပ္ဧရိယာအတြင္း ေက်ာက္လႊာျဖစ္ေပၚမႈ႕ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရရွိသည္။ အလားအလာေကာင္းေသာ ေနရာမ်ားတြင္ အစမ္းတြင္းတူးျခင္းမွ ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား ပိုမိုရရွိသည္။ ထြတ္ရွိလာေသာ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ပမာဏကို ခန္႕မွန္းၿပီး၊ အလားအလာေကာင္းၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ တြင္းတူစင္မ်ားေဆာက္ၿပီး၊ ေရနံေျမ အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။

ေရနံစိမ္းတြင္ ဟိုက္ျဒိဳကာဗြန္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေရာေႏွာေနသည္။ ေရနံခ်က္စက္ရံုမ်ားတြင္ ဆူမွတ္မတူေသာ ဟိုက္ျဒိဳကာဗြန္မ်ားကို အပိုင္းလုိက္ခြဲထုတ္သည္။ ဟိုက္ျဒိဳကာဗြန္ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ကာဗြန္အေရအတြတ္ႏွင့္ ဆူမွတ္သည္ အၾကမ္းဖ်င္း ဆက္စပ္သည္။ 

ဒီဇယ္အင္ဂ်င္မ်ားသည္ ဖိအားသံုး၍ မီးကူးေစေသာ အင္ဂ်င္မ်ားျဖစ္ကာ မီးပြားမထြတ္ပဲ ဆက္တိုက္ေလာင္ကၽြမ္းၿပီး၊ ဓာတ္ဆီအင္ဂ်င္ထက္ ထိေရာက္မိပိုသည္။ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ အထြတ္နည္းၿပီး၊ အပူခ်ိန္ျမင့္မားျခင္းေၾကာင့္ ႏိုက္ၾတိဳဂ်င္ ေအာက္ဆုိဒ္ ပိုထြတ္သည္။ အဓိက ျပႆနာမွာ မီးခိုးႏွင့္ အနံပိုထြတ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။