ဆား

ဆားသည္ သတၱဳမ်ား၊ သတၱဳေအာက္ဆိုက္မ်ား၊ ႏွင့္ ေဗ့စ္မ်ား အက္စစ္ျဖင့္ ဓာတ္ျပဳျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ အေျခခံ ဓာတုေဗဒ သင္ယူဖူးသူတုိင္း အက္စစ္နဲ႕ ေဗ့စ္ ဓာတ္ျပဳရင္ ဆားနဲ႕ ေရ ရသည္ကို သိၾကသည္။ ဆားမ်ား၏ ေမာ္လီက်ဴလာ တည္ေဆာက္ပံု ( Molecular Structure ) မွာ အက္စစ္မ်ားမွ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္အိုင္းယြန္းမ်ား ထြတ္သြားၿပီး၊ က်န္ရွိေသာ အမဓာတ္ေဆာင္ ( Negative Charge ) အုိင္းယြန္းမ်ား ႏွင့္အဖိုဓာတ္ေဆာင္ေသာ ( Positive Charge ) သတၱဳအိုင္ယြန္း ( Metal Ions ) မ်ား ေပါင္းစပ္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ဆားသည္ လူသားတုိင္း ရင္းႏွီးၿပီးသား ျဖစ္သည္။ ဆားမပါတဲ့ဟင္း အရသာမရွိသလို၊ လူမႈ႕ပတ္၀န္းက်င္တြင္လည္း " မင့္ဟာက ဆားမပါတဲ့ဟင္းလိုပဲ " လို႕ တင္စားရေလာက္ေအာင္ ဆားရဲ႕ က႑သည္လည္း အေရးပါလွသည္။ ဆိုဒီယမ္ကလိုရိုက္ဒ္ေခၚ ( NaCl ) အိမ္သံုးဆား၏ ငန္ေသာအရသာသည္ အေျခခံအရသာ တစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဆားသည္ အစားအစာတို႔၏ အရသာကို ထင္ရွားေစသည္။ ထို႔ျပင္ အစားအေသာက္မ်ား ၾကာရွည္ခံရန္အတြက္ အေရးပါေသာ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးလည္း ျဖစ္သည္။ 

ဆားကို ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ ဆားၾကမ္း (ဥပမာ - ပင္လယ္ဆား)၊ ဆားႏု (ဥပမာ - စားပြဲတင္ဆား) ႏွင့္ အိုင္အိုဒင္းဆား တို႔ျဖစ္သည္။ ဆားသည္ ၾကည္လင္ေနေသာ အစိုင္အခဲျဖစ္ၿပီး အျဖဴေရာင္၊ ပန္းႏုေရာင္ ႏွင့္ မီးခိုးႏုေရာင္တို႔ ရွိတတ္ၿပီး ပုံမွန္အားျဖင့္ ပင္လယ္ေရ သို႔မဟုတ္ ေက်ာက္စိုင္မ်ားတြင္ တင္က်န္ေနျခင္းမွ ရရွိသည္။ စားသုံးနိုင္ေသာ ေက်ာက္ဆားမ်ားမွာ သတၱဳဓာတ္ပါဝင္မႈ႕ေၾကာင့္ မီးခိုးေရာင္အနည္းငယ္ သန္းေနသည္။ 

ဆားတြင္ အဓိကပါဝင္သည့္ ဓာတ္ ၂မ်ိဳးျဖစ္သည့္ ကလိုရိုက္ဒ္ ႏွင့္ဆိုဒီယမ္အိုင္းယြန္း မ်ားမွာ သတၱ၀ါတို႕ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ လိုအပ္သည္။ ဆားသည္ ခႏၵာကိုယ္အတြင္း ေရတို႔လည္ပတ္ရန္ ( fluid balance ) ျပဳမူရာတြင္ ပါဝင္သည္။ ဆားဓာတ္ကို ေတာင့္တျခင္းသည္ သတၱဳဓာတ္လုံေလာက္စြာ မရရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္သည့္အျပင္ ဆိုဒီယမ္ကလိုရုိက္ဒ္ လာက္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္နိုင္သည္။ သို႕ေသာ္ အငန္ဓာတ္ လြန္ကဲစြာ စားသုံးပါက ေသြးတိုးျခင္းအပါအဝင္ မလိုလားအပ္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ က်န္းမာေရးျပသနာမ်ားျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္သည္။